Bilim adamları, yılanların yerdeki ses titreşimlerini algılayıp algılayamayacaklarını uzun süredir araştırıyorlar. Bunca yıl sesleri işitemeyecekleri düşünüldüğünden “dokunsal” algı dediğimiz şeyle bunu denediler ama bir deneyden beklenmedik bir sonuç çıktı. Bir yılan havadaki ses titreşimine tepki gösterdi! Gelin bu reaksiyon sonrası farklı yılanlar üzerinde denenen araştırmanın sonuçlarına bir göz atalım…
Kaynak: https://journals.plos.org/plosone/art…
Birçoğumuz yılanların bizi duyamayacağı efsanesini duymuşuzdur. Tamam, ama bu ne kadar gerçek?
PLOS ONE dergisinde yakın zamanda yayınlanan bir makale, yılanların dünyayı yorumlamalarına yardımcı olmak için işitme duyularını da kullandıkları sonucuna vararak, sonunda yılanların havadaki sesleri duyamayacakları tezini çürütüyor. Ancak, havadaki ses titreşimlerini de algılayıp algılamadıkları ve özellikle farklı seslere nasıl tepki verdikleri konusunda hala kafaları karışık. Yedi cinse ait 19 farklı yılanın dahil edildiği çalışma, farklı türlerin aynı anda duyduklarına farklı tepkiler verdiğini ortaya çıkardı.
Hem dokunarak hem de işiterek duyabilirler.
Yılanların çevrelerini algılamalarının ana yolu havayı görmek ve tatmak olsa da, çalışma işitmenin yılanların duyu repertuarında değerli bir rol oynadığını vurguluyor. Bu evrimsel bir bakış açısıdır. Yılanlar, kertenkeleler, kediler, köpekler ve diğer yılanlar dahil olmak üzere hayvanlara karşı hassastır. Onlar için işitme, hem avcıdan kaçınma hem de yaralanmadan kaçınma için gerekli bir duyudur.
Her seferinde bir yılan, ses geçirmez bir odada test edildi.
Sessizlik kontrolü kullanılarak, ilk önce her biri bir dizi frekans içeren üç sesten biri test edildi.
1–150Hz
150–300Hz
300–450Hz
İnsan sesi aralığı yaklaşık 100-250 Hz’dir. Ve yılanların çoğu 100-300Hz’in ortasına tepki verdi. Bu, yılanların yüksek sesli insan konuşmalarını ve onu gördüğünüzde sizin korkmuş ağlamanızı duyabileceği anlamına gelir.
Dahası var! Bazı yılanlar 600Hz frekansını bile duyabilir.
Geçtiğimiz dönemde, araştırmacılar çıngıraklı yılanları bir sepete asarken, 200 Hz ile 400 Hz aralığındaki ses frekanslarına tepki olarak kısıtlı davranışlar gözlemlediler. Bir diğerinde, araştırmacılar kısmen anestezi uygulanmış yılanların beyinlerine cerrahi olarak elektrotlar yerleştirdiler ve 600 hz’ye kadar sese yanıt olarak elektriksel potansiyeller saptadılar.
Ancak bu araştırma, birden fazla yılan türünün serbestçe hareket edebildikleri bir alanda seslere nasıl tepki verdiğini araştıran ilk araştırma olma özelliğini taşıyor. Seslerin yer titreşimleri üretip üretmediğini tespit etmek için bir ivmeölçer kullanarak, yılanların gerçekten de havadaki sesleri kaydettikleri ve sadece yer titreşimlerini algılamadıkları doğrulandı.
Peki yılanlar sesi duyunca ne yaptılar?
Avustralya’da yaşayan zehirli olmayan bir yılan olan Woma pitonları, sese tepki olarak hareketlerini önemli ölçüde artırarak sesi gerçeğe yaklaştırdı. Yılanların vücutlarını ilgi çekici bir biçimde kaldırdıkları “periskop” adı verilen ilginç bir davranış sergiledi.
Buna karşılık, üç cinsiyet sesten olabildiğince uzak durarak potansiyel kaçınma davranışı sergiledi.
Bazı tipler ise duydukları sese adeta korkmuş gibi tepki verdiler.
Kahverengi yılanlar ve taipanlar, gün boyunca avlarını hızla takip eden aktif toplayıcılardır. Bu, avcılar gibi gündüz avcılarına karşı savunmasız olabilecekleri anlamına gelir. Deney, bu yılanların ve Tapias’ın daha önce düşünülenden daha keskin duyulara sahip olduğunu ortaya çıkardı. Özellikle Taipanların sese tepki olarak savunmacı ve temkinli davranışları dikkat çekti.
Kesinlikle bizi duyuyorlar.
Çalışma, yılanların herhangi bir ses duyamadığı efsanesini daha da çürütüyor. Yılanlar yalnızca kabaca 600Hz işaretinin altındaki düşük frekansları duyabilirken, çoğumuz çok daha geniş bir aralığı duyabiliriz. Yılanlar muhtemelen yaptığımız şeyin boğuk versiyonlarını duyar.
İnsan sesinin frekansı cinsiyete bağlı olarak yaklaşık 100–250 Hz arasında değişmektedir. Denemelerde çalınan sesler de bu frekansları içeriyordu ve 1.2 m mesafeden 85 desibele kadar yılan sesi duyanlar bile oldu.
Bu nedenle yılanların yüksek sesle konuşan veya çığlık atan insanları duyabildiğini söyleyebiliriz.